Wij vertrouwen stemcomputers niet

Ze willen toch weer stemcomputers!

Het is nauwelijks te geloven. Als er één plek op de wereld is waar mensen zouden moeten begrijpen dat stemcomputers meer problemen kunnen geven dan gemak opleveren dan is het wel hier.

In 2006, in een periode waarin ondoorzichtige stemcomputers internationaal steeds meer kritiek kregen, hebben we aandacht gevraagd voor het feit dat stemmen met behulp van computers volstrekt niet transparant was. Je moest als kiezer maar blind vertrouwen op software die nog maar een paar mensen begrepen en die niemand mocht zien. Na jaren waarin we keer op keer lieten zien dat de keizer toch echt geen kleren aan had moest iedereen die zich een beetje in de materie inlas wel toegeven dat we gelijk hadden. De commissie Hermans, ingesteld om de besluitvorming rond stemcomputers te beoordelen, was niet mild: de overheid had een te passieve rol, liet zich inpakken en soms zelfs bedreigen door de stemcomputer-industrie en het verkiezingsproces was inderdaad volledig ondoorzichtig. Ook de OVSE, die onze verkiezingen kwam bekijken, was kritisch en vond dat de stemcomputers zoals wij ze hadden moesten worden afgeschaft.

Op het ministerie heeft men geprobeerd om de oude Nedap stemcomputers lang genoeg in leven te houden om nieuwe stemcomputers te bouwen. Dat mislukte, onder andere door rechtszaken die wij hadden aangespannen. Het project om nieuwe stemcomputers te bouwen liep vast op het probleem dat stemcomputers die voldoen aan garanties zoals je ze zou willen in het verkiezingsproces veel te complex en te duur worden en weinig tot geen voordelen meer opleveren. In 2008 gooide men de handdoek in de ring. "Stemcomputers zijn nu niet haalbaar, maar mocht dat in de toekomst veranderen dan kijken we wel weer opnieuw."

De gemeenten en de Kiesraad (waar veel mensen uit de gemeentelijke verkiezingspraktijk zitten) hebben zich bij deze situatie nooit neergelegd. Een effectieve lobby verenigt hen, een aantal Kamerleden en stemcomputerfabrikant Nedap. Onder druk van onder meer een werkelijk tenenkrommend slecht initiatief-wetsvoorstel van Kamerlid Taverne (VVD) is er nu een commissie gevormd die moet bekijken of, maar toch vooral hoe we weer snel stemcomputers kunnen invoeren.

Dit tegen een achtergrond waarbij er in een kleine minderheid van de landen op computers wordt gestemd en waar in steeds meer van de landen waar dat wel gebeurt stemmen opgaan om aan stemmen met behulp van computers dezelfde eisen te stellen die gesteld worden aan stemmen op papier. Het is allemaal verdorie niet zo moeilijk: harde waarborgen voor het stemgeheim en het verkiezingsproces moet door een leek nog zinvol te observeren zijn.

Nieuws

Belangrijke momenten

26 april 2013 

De minister van BZK stelt een commissie in die gaat onderzoeken of en hoe elektronisch stemmen opnieuw kan worden ingevoerd.

4 juni 2009 

De eerste verkiezingen sinds lange tijd waarbij weer in het hele land met het stembiljet wordt gestemd, die voor het Europees Parlement, verlopen zonder grote incidenten. De uitslagen zijn wel iets later, maar de hemel komt niet naar beneden.

3 maart 2009 

Het Duitse grondwettelijk hof, het Bundesverfassungsgericht, doet uitspraak over de Grondwettelijke toelaatbaarheid van de Nedap stemcomputers (dezelfde die we hier hadden) bij Duitse verkiezingen. Conclusie: de Nedap stemcomputers zijn niet toelaatbaar.

30 juni 2008 

De staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat schrijft aan de Tweede Kamer dat het internet-stemsysteem RIES niet zal worden ingezet bij de waterschapsverkiezingen.

16 mei 2008 

Het kabinet heeft besloten dat Nederland voorlopig alleen nog met het rode potlood stemt. Een vervanging van de stemcomputers komt er niet.

25 oktober 2007 

Per 21 oktober is de Regeling voorwaarden en goedkeuring stemmachines ingetrokken. Daarmee is het tijdperk van de stemcomputers in Nederland tot een voorlopig einde gekomen.

1 oktober 2007 

De voorzieningenrechter heeft het goedkeuringsbesluit voor de Nedap stemcomputers vernietigd. Dat betekent dat er vanaf vandaag officieel sprake is van ex-stemcomputers.

27 september 2007 

Commissie Korthals Altes komt met het advies Stemmen met vertrouwen.

Spoedcursus stemcomputers

• Beveiliging stemcomputer zo lek als een mandje. 4 oktober 2006, in deze uitzending van EénVandaag werden de problemen met de Nedap stemcomputer voor het eerst getoond. Hoge kwaliteit download (150 Mb)
• Nedap/Groenendaal ES3B voting computer, a security analysis. 5 oktober 2006, het rapport van 'Wij vertrouwen stemcomputers niet' met daarin een analyse van de kwetsbaarheden van de Nedap stemcomputer.
• De CDA-detector. 10 oktober 2006, korte clip waarin een tempest aanval op een Nedap stemcomputer wordt gedemonstreerd.
• Aanvallen op het stemgeheim via elektromagnetische effecten. 27 oktober 2006, AIVD.
• Stemmen blijft ‘linke soep’ met software van kleine monopolist. 28 februari 2007, NRC Handelsblad.
• Final Report on the 22 November 2006 Parliamentary Elections in the Netherlands. 12 maart 2007, OVSE.
• Stemmachines, een verweesd dossier. 17 april 2007, Commissie besluitvorming stemmachines.
• Changing the ROMs of a Nedap e-voting computer in 60 seconds. 9 juni 2007, Chaos Computer Club.
• Stemmen met vertrouwen. 27 september 2007, Adviescommissie inrichting verkiezingsproces. Rapport met alle bijlagen.
• Goedkeuringsbesluit stemmachines Nedap vernietigd. 1 oktober 2007, uitspraak Rechtbank Amsterdam.
• Intrekking Regeling voorwaarden en goedkeuring stemmachines 1997. 21 oktober 2007, de Regeling voorwaarden en goedkeuring stemmachines is ingetrokken.
• Kabinetsbesluit om alleen nog met het rode potlood te stemmen. 16 mei 2008.
• Het internet-stemsysteem RIES wordt niet ingezet bij de waterschapsverkiezingen 2008. 30 juni 2008.